INFORMATIEPAGINA Prenten van Amsterdam

 

Prent, kaart, stadsgezicht of plattegrond van Amsterdam

Antiquariaat Eduard van Dishoeck | Bekijk de catalogus stadsgezichten Amsterdam , Bekijk de catalogus plattegronden Amsterdam|  Catalogue old maps and Prints

 

Oude plattegronden van Amsterdam, of oude kaarten van Amsterdam, of oude stadsgezichten van Amsterdam. Ze zijn allemaal leuk om te verzamelen. Want door de eeuwen heen zijn er fantastisch goede tekenaars, etsers, graveurs, lithografen, drukkers en uitgevers bezig geweest met het tot stand brengen van prachtige prenten van stadsgezichten, en het tekenen, graveren, drukken en uitgeven van plattegronden en kaarten van Amsterdam.

 

Prenten als cadeau

Oude prenten en oude kaarten zijn waardvol voor

• liefhebbers en verzamelaars van de stad Amsterdam

en een persoonlijk en dierbaar aandenken om te geven als

• afstudeercadeau
• huwelijkscadeau
• afscheidscadeau bij pensionering of vertrek naar nieuw bedrijf
• geschenk bij jubileum of promotie

Gekozen kan worden voor een prent van de universiteitsstad of stadsgezicht van de woonplaats of vestigingsplaats van het kantoor, plattegrond van de stad waar het huwelijk voltrokken wordt of gebouw waar het feest of de promotie gevierd wordt.

 

Gebouwen in dienst van de gemeenschap

Men beeldde op oude plattegronden van Amsterdam, kaarten van Amsterdam en stadsgezichten van Amsterdam, vooral die gebouwen af die in dienst stonden van de gemeenschap, haar regenten en kooplieden. Daar was men trots op, die wilde men tonen.

In de 16e en 17e eeuw werd dus bijna nooit zomaar een prent uitgegeven van een mooi stuk straat of gracht. Deze tekeningen werden wel gemaakt, maar enkel degenen met een openbaar en of historisch gebouw werden gegraveerd, gedrukt en uitgegeven voor een bepaalde collectie. Meestal stond het gebouw centraal op de prent en als je geluk had was het huis links en rechts daarvan tevens zichtbaar.

Vanaf ongeveer 1708 zijn kunstenaars voorzichtig begonnen van zo maar een mooi stuk straat of gracht wel af en toe prenten te gaan maken en uit te laten geven. Vanaf circa 1835 gebeurde het veelvuldiger. Ook werden de openbare gebouwen vanaf nu op de prenten vaker afgebeeld met hun omgeving en maakten dus een kleiner onderdeel uit van het gehele gezicht. Helaas zijn er toch veel mooie stukken van de stad met prachtige huizen waar geen oude prenten van bestaan. Wat tegenwoordig vaak wordt betreurd door mensen die wonen en of werken in die gedeelten van de stad.

Van kerk en paleis tot plein en universiteitsgebouw

Zo is er een keus aan prenten van het Stadhuis of Koninklijk Paleis op de Dam, Nieuwe kerk, Oude kerk, Noorderkerk, Oosterkerk en de Zuiderkerk. Maar ook zijn de Westerkerk, de Amstelkerk, de Lutherse kerk, en de Engelse kerk, het Scheepvaartmuseum, het Rembrandtplein, de Waag op de Nieuwmarkt, de Beurs, en het Begijnhof regelmatig afgebeeld. Verder zijn ook prenten uitgegeven van Universiteitsgebouwen zoals: Het West Indisch Huis, het Maagdenhuis, de Oudemanhuispoort, de Agnietenkapel of Doorluchtige School, het Binnengasthuisterrein en het Oost-Indisch Huis Veel van deze oude prenten van Amsterdam staan in onze ” Catalogus ”  .

Het centrum van de stad Amsterdam

Deze gebouwen staan of stonden aan de Dam, Singel, Herengracht, Keizersgracht, Prinsengracht, Brouwersgracht, Leidsegracht, het Spui, Damrak, Rokin, Kloveniersburgwal, Oude Hoogstraat en de Overtoom. Maar ook aan de Oudezijds Voorburgwal, de Nieuwezijds Voorburgwal, de Noordermarkt en in de Jordaan, en de Prins Hendrikkade staan gebouwen van weleer. De oude Joodse buurten, zoals rond het Waterlooplein en Nieuwmarkt maar ook de Plantage buurt, de Amstel en de Watergraafsmeer moeten ook zeker niet vergeten worden, daar staan ook prachtige oude gebouwen met veel Amsterdamse en Nederlandse geschiedenis, zoals de Amsterdamse Hortus Botanicus, het Rembrandthuis, de Portugese Synagoge, Artis, de Muiderpoort, de Hermitage of ook wel genoemd het oude Besjeshuis, en het huis Frankendael. Gelukkig zijn er ook prenten gemaakt van het Vondelpark, Wertheimpark, Rijksmuseum en het Concertgebouw; al zijn het er niet veel, ze zijn er wel.

Zicht op het IJ

Wel zijn er regelmatig maritieme prenten gemaakt van het IJ of Y met de stad Amsterdam op de achtergrond. De stadgezichten laten de stad zien vanaf Noord. Profielaangezichten zijn zo interessant omdat je de skyline zo herkenbaar en goed kan zien, met al haar prachtige gebouwen, en daarom ook zo leuk. Zoek in onze Catalogus in de Categorie Amsterdam op Maritiem en veel prenten van Amsterdam aan de waterkant of Amsterdam gezien vanaf het water komen omhoog.

Plattegrond of stadsgezicht als natuurgetrouwe weergave van de stad

Oude plattegronden van de stad Amsterdam geven ook veel informatie. Ze geven een goed en betrouwbaar beeld van hoe onze stad er in een bepaalde periode uitzag. De maker van het stadsgezicht gaf vanuit liefde voor zijn vak een redelijk natuurgetrouwe weergave van Amsterdam zoals dat er toen uitzag. Alleen van Rembrandt is bekend hij wel eens iets wegliet of bijtekende als hij dat mooier vond…

 

Amsterdam binnen en buiten de grachten

Je zou kunnen zeggen dat alles buiten de grachtengordel c.q. stadspoorten bijna niet is afgebeeld op prenten, behalve dan de omgeving van de Buiten Amstel, Overtoom, en de Haarlemmer en Muidertrekvaart daar zijn wel weer gezichten van. Maar dat waren dan ook al vroeg belangrijke toevoerroutes over water naar de stad Amsterdam, met haar buitens, herbergen, molens en overhalen.

Helaas zijn er bijna geen prenten van stadsgezichten te vinden van Amsterdam Noord. Op oude vogelvlucht perspectief kaarten / plattegronden en profielaanzichten van Amsterdam zie je wel af en toe ” de Volewijck ” afgebeeld op de voorgrond. Een stukje Amsterdam Noord waar “het Galgenveld” zich bevond. Ook een plek waar mensen op zondag gingen flaneren en kinderen speelden tussen de opgehangen mensen aldaar ter lering en vermaak. Op de latere plattegronden met name die uit  ongeveer 1880 en daarna staat Noord, Oost, Zuid en West beter afgebeeld. Amsterdam – Noord is net zoals o.a. Amsterdam – Zuid en Amsterdam Oost een trendy plek om  te wonen en werken, maar helaas zijn er bijna geen oude gezichten van te vinden. Op oude landkaarten van het Amstelland en op Provinciekaarten kan je Amsterdam – Noord en Amsterdam – Zuid, Oost, West en de Watergraafsmeer wel goed terug vinden. ( zie onze Catalogus categorie land / streek en provinciekaarten, en toets in Amstelland).

 

Prenten van Amsterdam uit de 16e, 17e en 18e eeuw

In de 16e, 17e en 18e eeuw was de kunstenaar niet alleen tekenaar van het stadsgezicht, maar meestal ook de etser of graveur, drukker, uitgever en verkoper, met of zonder een assistent / leerling. De prenten en kaarten kon men in sommige gevallen ook los kopen, maar vaak werden zij gemaakt voor een bepaalde collectie.

In die periode vond het (tekenen), etsen, graveren, drukken, uitgeven en verkopen in één pand plaats, ook kwam het regelmatig voor dat een hele familie (vader, zoons, broers, neven, ooms, grootouders) betrokken was en ging het van generatie op generatie. Zoals bij de families Allard, Blaeu, Covens, Danckerts, Doornik, Goeree, Goos, de Leth, van Meurs, Mortier, Ottens, Schenk, Visscher.

De locaties van de prent, boek en kaartuitgevers waren vaak gelegen in het centrum van de stad Amsterdam, zoals rond de Dam, Rokin, op de Nieuwedijk, Kalverstraat, Damrak, Singel en in de nabijheid van deze.

Prenten van Amsterdam uit de 19e eeuw

In de 19e eeuw zijn het langzamerhand op zichzelf staande beroepen geworden, dus ging men zich toe leggen op een enkel onderdeel van het tot stand brengen van een stadsgezicht of kaart, en vonden alle activiteiten ook niet altijd meer in hetzelfde gebouw plaats. Zo ontstond de op zichzelf staande tekenaar, etser, graveur, drukker, uitgever en boek- en prentverkoper.

Klik nu door naar onze Online Gallery catalogus die wij in 39 jaar hebben opgebouwd. Wanneer u bij Prenten van Amsterdam bent, typ dan in de zoekfunctie de straat, gracht, naam gebouw, kunstenaar of uitgever etc. in, en vind een mooie prent van een stadsgezicht of een plattegrond die bij u past, of bericht ons wat u precies zoekt. Wij werken met de beste lijstenmakers van Amsterdam en omstreken. Zodat wij samen met u de prent die u cadeau wilt geven of voor u zelf wilt aanschaffen op tijd klaar kunnen hebben.

Link:  catalogus

Tot binnenkort,

Eduard van Dishoeck